 Ο Σεβ. Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ ζήτησε την διάλυση όλων των τεκτονικών στοών με επιστολή του στον τότε Υπουργό Οικονομίας κ. Παπακωνσταντίνου καταδικάζοντας για μια άλλη φορά τον τεκτονισμό ταυτίζοντας τον με τον σατανισμό. Η αλήθεια είναι ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία του Ελληνικού κράτους συμπορεύτηκε επί χρόνια με τον τεκτονισμό και παλαιότερα και σήμερα – ίσως- πολλά πιστά της μέλη ενδέχεται να είναι και τέκτονες. Το γεγονός αυτό βεβαίως δεν καθησυχάζει το αντιτεκτονικό μένος το οποίο προσφέρεται να ξεσπά η καταπιεσμένη στις μέρες μας μία δαιμονομαχία. Γεγονός βεβαίως θεμιτό από την στιγμή που εκφορτίζει ανυπόφορες αλλιώς εσωτερικές συγκρούσεις. Το γεγονός αυτό έφερε στην μνήμη την απάντηση του μεγάλου λογοτέχνη και διανοητή Φερνάντο Πεσσόα στο σχέδιο νόμου που ετοίμαζε επί των ημερών του η κυβέρνηση. Πιο αναλυτικά: τον Ιανουάριο του 1935 η Πορτογαλία αρχίζει να ακολουθεί την φασιστική Ιταλία: η Βουλή αρχίζει να συζητά ένα νομοσχέδιο για την δημιουργία ενός νόμου για την εξάρθρωση και λύσιμο όλων των μυστικών εταιριών, το οποίο παρουσιάστηκε από τον βουλευτή Χοσέ Καμπράλ. Ο Πεσσόα στις 4 Φεβρουαρίου δημοσιεύει ο στο περιοδικό Diário de Lisboa ένα μεγάλο άρθρο στο οποίο εκτός από το να υπερασπίζεται στο όνομα του τεκτονισμού το δικαίωμα των ανθρώπων δημιουργούν ενώσεις, προσπαθούσε να καταδείξει την πραγματική φύση του σχεδίου νόμου. «Το Εθνικό Κοινοβούλιο εγκαινίασε την περίοδο των εργασιών του με την παρουσίαση ενός νομοσχεδίου που αφορά τις «μυστικές εταιρίες» εκ μέρους ενός βουλευτού. Από την φύση του και από το περιεχόμενο του αυτό το νομοσχέδιο είναι έτσι κατασκευασμένο που δεν μπορούμε παρά να δώσουμε συγχαρητήρια στην παρούσα Βουλή για ένα τέτοιο εγχείρημα. Absit omen!! Δηλαδή, μεταφράζοντας, ας κάνουμε τους εξορκισμούς. |
Παρουσίασε το νομοσχέδιο ο κύριος Χοσέ Καμπράλ, ο οποίος αν δεν είναι Δομενικανός θα πρέπει να γίνει, καθώς σε αυτό το σημείο η εργασία του εισέρχεται εξ’ αιτίας της φύσης και του περιεχομένου της μέσα στην μεγάλη παράδοση των Ιεροεξεταστών.
Το νομοσχέδιο, που όλοι διαβάσαμε στις εφημερίδες, θεσπίζει διάφορες σκληρές κυρώσεις ( με εξαίρεση την ποινή του θανάτου) σε όλους αυτούς που ανήκουνε σε «μυστικές εταιρείες » όποιοι κι αν είναι οι σκοποί αυτών των εταιρειών.
Δοθείσης της ευρύτητας αυτού του ορισμού και θεωρώντας ως «εταιρεία» θεωρείται μια ομάδα ανθρώπων, που συνεργάζονται για έναν κοινό σκοπό, και ότι ως «μυστικό» αναφέρεται κάτι το οποίο εν μέρει τουλάχιστον δεν γίνεται σε δημόσιο χώρο, και που αφού έχει ολοκληρωθεί δεν παρέχεται στην ολότητά του στην δημόσια σφαίρα, μπορώ και εγώ να καταγγείλω στον κύριο Jose Cabral μια μυστική εταιρεία: το συμβούλιο των υπουργών της κυβέρνησης. Είναι πολύ λογικό ότι τα σοβαρά και σημαντικά θέματα τα οποία συζητούνται με αυτόν τον τρόπο γίνονται με τρόπο μυστικό. Αν το Συμβούλιο των υπουργών δεν συνεδριάζει δημόσια, δεν το κάνουν επίσης τα αρχηγεία των πολιτικών κομμάτων, ούτε βεβαίως και οι μυστήριες φιγούρες που διοικούν τα αθλητικά σωματεία, η ακόμα και τα Διοικητικά Συμβούλια των εμπορικών και εργοστασιακών εταιρειών.
Μια εξήγηση βεβαίως τέτοιου τύπου μπορεί να εξασφαλίσει νομιμότητα για το στυλ του εθνικιστή που θέλει να επωμιστεί ο Jose Cabral, για δυο λόγους α) γιατί το πιστεύω (είναι έτσι γιατί έτσι πρέπει να είναι) και β) γιατί το σχέδιο νόμου λιβανίσθηκε από τη μεριά του ψευτο-χριστιανικού τύπου, πως δηλαδή ότι οι «μυστικές εταιρείες» στις οποίες στην πραγματικότητα αυτός στοχεύει είναι αυτές που ασκούν τη λεγόμενη «μύηση», δηλαδή αυτό το ειδικό μυστικό που είναι το χαρακτηριστικό τους.
Στην πατρίδα μας, η οποία κοιμάται εδώ και πολύ χρόνο, το Ναϊτικό Τάγμα της Πορτογαλίας, εξαφανίστηκε εδώ και πολύ καιρό, όπως επίσης και η Καρμπονερία, η οποία δημιουργήθηκε για συγκεκριμένους λόγους. Δεν υπάρχει άλλη «μυστική εταιρεία» εκτός ίσως από κάποια μαρτινιστική στοά. Οι μόνες που υπάρχουν είναι η Τεκτονική και μια ακόμα η οποία είναι μια περίεργη οργάνωση που κάποια από τα παρακλάδια της χάνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, που χρησιμοποιεί το όνομα «Εταιρεία του Ιησού».
Δεν θα σταθώ στους λεγόμενους Ιησουίτες για τρείς λόγους, εκ των οποίων για τον πρώτο θα σωπάσω. Οι άλλοι δύο είναι, σε πρώτο επίπεδο, δεν βλέπω ότι υπάρχει ανησυχία ότι θα εφαρμοσθούν σε αυτούς οι κυρώσεις, όταν ψηφισθεί το νομοσχέδιο. Και σε δεύτερο επίπεδο δεν νομίζω ότι υπήρχε πρόθεση του κ. José Cabral να προβεί σε εφαρμογές κυρώσεων σε μια τέτοια οργάνωση. Συμπεραίνω, λοιπόν, ότι το σχέδιο νόμο από τον ζηλωτή πολιτικό απευθύνεται ολοκληρωτικά εναντίον της Τεκτονικής Αδελφότητας. Σαν τέτοιο θα το εξετάσω. Πιστεύω ότι δεν θα προσβάλω τον κύριο José Cabral αν υποθέσω ότι ο δημιουργός αυτού του σχεδίου νόμου δεν γνωρίζει απολύτως τίποτα για τον Τεκτονισμό, όπως δεν γνωρίζει και το μεγαλύτερο μέρος όλων αυτών που στρέφονται κατά του Τεκτονισμού. Η μάλλον ότι γνωρίζει είναι χειρότερο από το τίποτα καθώς αυτό το λίγο θα έχει θραφεί με το αντιτεκτονικό πνεύμα του Τύπου Καθολικού προσανατολισμού, στον οποίον όσον αφορά τις γνώσεις και των πιο στοιχειωδών απόψεων του ζητήματος συγκεντρώνουν λάθη επί λαθών, στα οποία πρέπει να προστεθούν, μαζί με την κακή προαίρεση, το ψέμα και η συκοφαντία, που είναι άξιες κόρες τους.
Δεν πιστεύω ότι ο κύριος José Cabral συνηθίζει συχνά την ανάγνωση βιβλίων του Findel, του Kiuss ή του Gould, η ότι αφιερώνει τον ελεύθερο χρόνο του για να διαβάσει προσεκτικά το Ars Quatuor Coronatorum ή τις δημοσιεύσεις της μεγάλης στοάς της Iowa. Δεν πιστεύω ακόμη ότι ο κύριος José Cabral γνωρίζει σε βάθος την αντιτεκτονική λογοτεχνία (Barruel, Robinsons, Eckert) που είναι εξαιρετική αν την δει κανείς από την χιουμοριστική της πλευρά. Και ίσως δεν γνωρίζει, ούτε έχει ακούσει ποτέ, το υπέροχο άρθρο του Πατρός Hermann Gruber στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, το οποίο πολλές φορές υποσημειώθηκε και επαινέθηκε σε βιβλία τεκτονικής επιρροής εις το οποίο ο γνωστός Ιησουίτης λίγο απέχει από το να υπερασπιστεί τον Τεκτονισμό.
Τώρα, αν ο κύριος José Cabral βρίσκεται σε αυτό το σκοτεινό σημείο όσον αφορά την φύση, και την οργάνωση της Τεκτονικής Αδελφότητας, τότε πιστεύω ότι σε αυτό βρίσκονται και πολλά άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου με την διαφορά ότι αυτοί δεν προσπάθησαν να νομοθετήσουν για ένα πράγμα, το οποίον δεν γνωρίζουν.
Αν είναι έτσι τα πράγματα, ούτε ο υπουργός που το παρουσίασε ούτε οι συνάδελφοί του στο Συμβούλιου είναι σε θέση να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις σε εθνικό επίπεδο στο εσωτερικό και πάνω από όλα στο εξωτερικό, που θα προκύψουν από την ψήφιση του ως νόμου.
Καθώς είμαι σε θέση να γνωρίζω αρκετά από το θέμα μπορώ να υποθέσω εξ αρχής και με βεβαιότητα ποιες θα είναι αυτές οι επιπτώσεις και βεβαίως να τις θέσω υπόψη του κυρίου José Cabral.
Ας αρχίσω με ένα προσωπικό δεδομένο το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Δεν είμαι τέκτονας και δεν ανήκω σε καμιά άλλη εταιρεία φίλα κείμενη η αντίθετη. Αλλά δεν είμαι και εχθρός του τεκτονισμού, γιατί από όσα τουλάχιστον γνωρίζω έχω σχηματίσει μια εικόνα εντελώς θετική προς την Τεκτονική Αδελφότητα. Αυτές οι δύο προϋποθέσεις με καθιστούν ικανό να διαχειριστώ με αντικειμενικότητα το θέμα, προσθέτοντας το γεγονός ότι συνέπεσε η σπουδή μου σε μερικά θέματα τα οποία συνορεύουν με το μυστικό πρόσωπο του Τεκτονισμού, πρόσωπο, το οποίο δεν έχει τίποτα κοινό με πολιτικά ή κοινωνικά θέματα, αναπόφευκτα οδηγήθηκα να μελετήσω και αυτό το θέμα, συναρπαστικό αλλά πολύ δύσκολο, πάνω απ’ όλα για ένα έναν βέβηλο.
Έχοντας βεβαίως μια σχετική προετοιμασία της οποίας την φύση προτιμώ να μην αποκαλύψω, είμαι σε θέση να καταλαβαίνω όλα αυτά που διάβαζα, σιγά – σιγά και να ξέρω να σκέφτομαι πάνω σε αυτά. Σήμερα μπορώ να πω, χωρίς να εκπέσω σε κατάχρηση κενοδοξίας ότι λίγα άτομα, εδώ ή αλλού ξένα προς τον Τεκτονισμό μπόρεσαν πράγματι να κατανοήσουν το ζωτικό πνεύμα του και ως συνέπεια, παρέμειναν μόνον στον εξωτερικό φλοιό του.
Αν μιλώ έτσι για μένα, είναι γιατί ο κύριος José Cabral και οι συνάδελφοί του νομοθέτες θα πρέπει να γνωρίζουν χωρίς αμφιβολίες ποιος είναι ο συνομιλητής τους και όταν το διαβάσουν, αν φυσικά το θέλουν, να είναι σίγουροι ότι έχει καλή γνώση του θέματος. Αυτό που θέλω να πω, είναι ότι κάποιος θα πρέπει επιζητά, βαθιά γνώση του Τεκτονισμού και να μην παραμένει στην επιφάνειας. Αυτό όμως απαιτεί όμως εξυπνάδα, και όχι άγνοια, εφευρετικότητα και όχι ψέμα.
Πιστεύω ότι δεν κάνω λάθος αν υποθέσω ότι ο κύριος José Cabral θεωρεί ότι ο Τεκτονισμός είναι μια μυστική εταιρεία. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν είναι. Ο Τεκτονισμός είναι μια Αδελφότητα μυστική ή μάλλον καλύτερα είναι μια Αδελφότητα μυητική. Ο κύριος José Cabral προφανώς δεν μπορεί να προσδιορίσει την διαφορά. Κι αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα: η ηθελημένη άγνοια. Και αυτό το σημείο θα συνεχίσει να το αγνοεί, αν δεν προσπαθήσει να κατανοήσει τη διαφορά. Από μένα, τουλάχιστον δεν είναι δυνατόν να πάρει πολλές διευκρινήσεις. Θα του εξασφαλίσω όμως ένα είδος ημίφωτος, κάτι παρόμοιο με την «ορώσα σκιά» από κάποιο μεγάλο τελετουργικό. Θα προσπαθήσω να του υποδείξω την διαφορά χρησιμοποιώντας αυτό που στην τεκτονική γλώσσα λέγεται « όρος της υποκατάστασης»
Η Τεκτονική αδελφότητα είναι μυστική για έναν λόγο συγκαλυμμένο και παράγωγο: είναι ο ίδιος λόγος που στην αρχαιότητα ήταν μυστικά τα Μυστήρια, συμπεριλαμβανομένων και των Χριστιανικών, που συνένωναν σε μέρη μυστικά για να αποδώσουν δόξα στον Θεό και που για να διαχωρίζονται από τους ειδωλολάτρες χρησιμοποιούσαν τυπικά αναγνώρισης όπως οι χειρονομίες, συνθηματικά και άλλα. Για αυτό οι Ρωμαίοι τους αποτύπωναν ως άθεους, εχθρούς της Κοινωνίας και της Αυτοκρατορίας, τα ίδια επίθετα με τα οποία χαρακτηρίζονται σήμερα οι Τέκτονες από τους ακόλουθους της Εκκλησίας, τέκνο ίσως παράνομο του αρχαίου Τεκτονισμού.
Ανοίγοντας έτσι ένα πολύ μικρό ρήγμα φωτός, μπαίνω κατευθείαν στην καρδιά του προβλήματος: οι επιπτώσεις στη χώρα που θα εκπορευτούν με την ψήφιση του σχεδίου νόμου του κυρίου José Cabral. Θα ασχοληθώ πρώτα με τις εσωτερικές επιπτώσεις. Η πρώτη επίπτωση θα είναι αυτή: να μην γίνει απολύτως τίποτα. Αν ο κύριος José Cabral σκέφτεται, αυτός η το Συμβούλιο των Υπουργών ή η Κυβέρνηση η ο οποιοσδήποτε, ότι μπορεί κάποιος να ξεριζώσει όλες τις τεκτονικές στοές, πλανάται πλάνη οικτρά. Οι μυητικές αδελφότητες μπορούν να αμυνθούν, ab origine symboli, από καταστάσεις και δυνάμεις εξαιρετικά ειδικές που τις κάνουν ακατάβλητες από έξω. Δεν θα ήθελα να εξηγήσω από τι συνίσταται αυτή η δυνατότητα αρκεί να υποδείξω ότι υπάρχει.
Από την άλλη οι κύριοι βουλευτές θα βρεθούν εμπρός σε ένα πρακτικό εμπόδιο, το οποίο συνάντησαν επίσης οι συνάδελφοι τους σε άλλες χώρες όταν ζητήθηκε να εξαφανίσουν τις Τεκτονικές Αδελφότητες. Παραλείπω την περίπτωση της Ρωσίας, γιατί δεν γνωρίζω τι στην πραγματικότητα συνέβη. Γνωρίζω μόνο ότι τα Σοβιέτ, όπως γενικά ο κομουνισμός, διαπνέονται από ισχυρότατα αντιτεκτονικά αισθήματα και ότι κυνήγησαν τους Τέκτονες και τον Τεκτονισμό. Βέβαια δεν μιλάμε για μεγάλες στοές και πολλά μέλη γιατί στην Ρωσία σχεδόν ο Τεκτονισμός δεν υπήρχε. Ας πάρω ως παραδείγματα τις περιπτώσεις της Ιταλίας, της Ισπανία και της Γερμανίας.
Ο Μουσολίνι πολέμησε τον Τεκτονισμό, δηλαδή τη Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας, για να χρησιμοποιήσω τους όρους του κυρίου José Cabral. Δεν ξέρω αν φυλάκισε πολύ κόσμο και δεν θα με ενδιέφερε να το μάθω. Αυτό που γνωρίζω με βεβαιότητα είναι ότι η Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας είναι ένας από τους νεκρούς του που χαίρουν άκρας υγείας. Παραμένει, ενώνεται, εξαγνίζεται και ξέρει να περιμένει. Η σκαπάνη του Ντούτσε μπορεί να καταστρέψει το οικοδόμημα του ιταλικού κουμμουνισμού, αλλά δεν είναι τόσο δυνατή ώστε να καταρρίψει τις συμβολικές κολώνες, οι οποίες χύθηκαν σε ένα μέταλλο που έχει ρίζες στην Αλχημεία.
Πρώτος o de Rivera πολέμησε τον Ισπανικό Τεκτονισμό με μειλίχιο τρόπο, σύμφωνα με τον χαρακτήρα του fidalga. Και εδώ γνωρίζω με βεβαιότητα τα αποτελέσματα που είχε: την μεγάλη ανάπτυξη, αριθμητική και πολιτική, του Τεκτονισμού στην Ισπανία. Δεν ξέρω αν κάποια άλλα δευτερεύοντα φαινόμενα, όπως για παράδειγμα η πτώση της Μοναρχίας, είχαν κάποια σχέση με το γεγονός.
Ο Χίτλερ, αφού πρώτα στηρίχθηκε στις τρεις μεγάλες χριστιανικές Στοές της Πρωσίας, έδρασε σύμφωνα με το ένδοξο Άρειο ήθος του που συνίσταται στο να δαγκώνεις το χέρι που σου δίνει φαγητό. Άφησε ήσυχες τις άλλες Μεγάλες Στοές, αυτές που δεν τον είχανε στηρίξει και που δεν ήταν χριστιανικές, και διαμέσου ενός κάποιου Göring διέταξε τις τρεις πρώτες να διαλυθούν. Αυτές είπανε ναι στον Göring λέγανε πάντα ναι και συνέχισαν. Στην ιστορία, όπως ο κύριος José Cabral γνωρίζει καλύτερα, υπάρχουν πολλές τέτοιες συμπτώσεις και παράδοξα.
Αν μέχρι τώρα εξέθεσα επιχειρήματα και γεγονότα πλήρως αποκαρδιωτικά για τον κύριο José Cabral, θα ήθελα τώρα να τον ενθαρρύνω δείχνοντας του την κατάληξη και τα αποτελέσματα της υπερψήφισης του νομοσχεδίου του.
Ίσως αποτελεί ενθαρρυντικό γεγονός για αυτόν ότι ένας μεγάλος αριθμός του στρατού και του ναυτικού, καθώς και στελέχη της δημόσιας διοίκησης θα διωχθούν. Όποιος δεν ήθελε να σκύψει τον αυχένα και να ντροπιάσει την αδελφότητά του, θα έχανε την θέση του. Το αποτέλεσμα: φτώχια για τις οικογένειες ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν πρόσωπα πιστά στην Αγία Τερέζα του Μικρούλη Χριστού, ένα πρόσωπο, το οποίο στην σημερινή πορτογαλική μυθολογία καταλαμβάνει μια θέση μόνο κάτω από τον Θεό.
Αυτές θα ήταν μόνο οι εσωτερικές συνέπειες αν υπερψηφίζονταν το νομοσχέδιο: δύο μηδενικά, ένα σχετικό με την αντιτεκτονική επίπτωση του νόμου, το άλλο σχετικό με την άδεια κοιλιά πολλών ανθρώπων. Αυτές θα είναι οι εσωτερικές επιπτώσεις. Ας περάσουμε τώρα να δούμε τις επιπτώσεις που θα έχει στο εξωτερικό, δηλαδή στις επιπτώσεις, που θα επιφέρει η υπερψήφιση του νομοσχεδίου για την ζωή και για το καλό όνομα της Πορτογαλίας στο εξωτερικό. Αυτή η προέκταση του προβλήματος, αυτή η επίπτωση , που δεν είναι απλώς πιθανή αλλά βέβαιη, είμαι σίγουρος ότι διέφυγε από το σκεπτικό του κυρίου José Cabral. Χωρίς τη διάθεση καμίας ειρωνείας επικαλούμενος τον πατριωτισμό του, αν και νομίζω ότι είναι αξιοθρήνητος ένας τέτοιος αναλφάβητος πατριωτισμός. Σε ολόκληρο τον κόσμο σήμερα είναι ενεργοί έξι εκατομμύρια τέκτονες, εκ των οποίων τα τέσσερα βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και γύρω στο ένα εκατομμύριο σε διαφορετικές Μεγάλες Στοές στην Μεγάλη Βρετανία. Δηλαδή πέντε στους έξι εκ των Τεκτόνων είναι αυτοί που μιλάνε αγγλικά. Το υπόλοιπο εκατομμύριο, είναι διαιρεμένο σε διάφορες Μεγάλες Στοές σε άλλα κράτη του κόσμου, εκ των οποίων η πιο σπουδαία και με μεγάλη επιρροή είναι η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας.
Τα Τεκτονικά Τάγματα είναι αυτόνομες μονάδες και ανεξάρτητες, καθώς είναι γνωστό πως δεν υπάρχει μια κεντρική κυβέρνηση του Τεκτονισμού, ο οποίος είναι λιγότερο «διεθνής» από την Καθολική Εκκλησία. Υπάρχουν Τεκτονικές Μεγάλες Στοές που έχουν λίγες σχέσεις μεταξύ τους όπως υπάρχουν και Μεγάλες Στοές που δεν είναι μεταξύ τους αναγνωρισμένες ή έχουν διακόψει τις σχέσεις τους.
Φέρνω δύο παραδείγματα. Το 1877 η Μεγάλη Στοά της Μεγάλης Βρετανίας διέκοψε τις σχέσεις για κάποιο τεχνικό θέμα με την Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας και μέχρι σήμερα οι σχέσεις αυτές δεν έχουν επανέλθει. Το 1933 αυτή η ίδια Στοά διέκοψε τις σχέσεις με την Μεγάλη Στοά των Φιλιππίνων εξ’ αιτίας διαφορετικών απόψεων που αφορούσαν στη φύση της διάδοσης του Τεκτονισμού στην Κίνα. Είναι λοιπόν καταφανές ότι ο Τεκτονισμός παρουσιάζει διαφορετικό χαρακτήρα από ένα κράτος σε ένα άλλο, σε επίπεδο πολιτικό, κοινωνικό ακόμα και σε τελετουργικό, ακόμα και ανάμεσα στις Μεγάλες Στοές, στην περίπτωση που υπάρχει περισσότερες από μία σε ένα κράτος. Για παράδειγμα στην Γαλλία υπάρχουν τρείς Μεγάλες Στοές: Η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας, η Μεγάλη Στοά της Γαλλίας, και η Μεγάλη Κανονική Εθνική και Ανεξάρτητη Στοά για την Γαλλία και τις αποικίες. Η Μεγάλη Ανατολή έχει χαρακτηριστικά ριζοσπαστικά και αντιεκκλησιαστικό , η Μεγάλη Στοά περιορίζεται σε ένα χαρακτήρα φιλελεύθερο και αντικληρικό ενώ η Μεγάλη Εθνική Στοά δεν έχει πολιτικό προσανατολισμό. Ένα άλλο παράδειγμα: η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας ασκεί μια αξιοσημείωτη πολιτική επιρροή αλλά χωρίς κοινωνική επιρροή. Η Μεγάλη Στοά της Μεγάλης Βρετανίας δεν ασχολείται με την πολιτική αλλά η κοινωνική της επιρροή είναι τεράστια.
Αν κι αν ο Τεκτονισμός στο υλικό επίπεδο είναι χωρισμένος εν τούτοις στο πνευματικό είναι ενωμένος. Το πνεύμα των τελετουργικών, και ειδικά των τριών συμβολικών βαθμών είναι παντού το ίδιο, κι ας υπάρχουν διαφορετικές ορολογίες και τυπικά για τους ίδιους βαθμούς στο εσωτερικό των διαφορετικών Μεγάλων Στοών. Με όρους πιο ακριβείς αλλά αναπόφευκτα όχι τόσο καθαρούς: όποιος έχει στην κατοχή του τα ερμητικά κλειδιά, όποια φόρμα κι έχει το τυπικό, θα βρει κανείς τα ίδια ερμηνευτικά κλειδιά ανεξαρτήτως της εμφάνισης του τυπικού.
Το βασικό πλεονέκτημα αυτής της βαθιάς πνευματικής επικοινωνίας, αυτού του ενδόμυχου και μυστικού αδελφικού δεσμού που κανένας δεν έχει σπάσει ή δεν μπορεί να σπάσει, μια Μεγάλη Στοά δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη αν επιτεθούν βέβηλοι σε κάποια άλλη ακόμα και στην περίπτωση που έχει λίγες ή και καθόλου σχέσεις με αυτή. Οι τέκτονες της Μεγάλης Στοάς της Μεγάλης Βρετανίας δεν αναγνωρίζουν αυτούς της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας όπως είπαμε. Ωστόσο, όταν πρόσφατα ξεκίνησε στην Γαλλία μια αντιτεκτονική εκστρατεία εξ αιτίας των περιπτώσεων του Stavisky και του Prince, των οποίων τα κίνητρα ήταν εξαιρετικά ύποπτα, η ακαθόριστη συμπάθεια που είχε αρχίσει να τρέφεται στην Μεγάλη Βρετανία για τους συντηρητικούς, οι οποίοι επιτίθεντο στην Γαλλική κυβέρνηση διαλύθηκε την ίδια στιγμή. Η εφημερίδα Times, συντηρητική αλλά με τεκτονικό υπόβαθρο, αναφέρθηκε στις διαδηλώσεις κατά της Γαλλικής Κυβέρνησης με μια εχθρότητα που έφτανε στο να παραμορφώνει τα γεγονότα. Και υπάρχουν πολλές ανάλογες περιπτώσεις, όπως εκείνη ενός άγγλου Τέκτονος συγγραφέα που στα βιβλία του επιτίθεται συνεχώς στην Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας, ο οποίος άλλαξε αμέσως συμπεριφορά για να απαντήσει σε μια συγγραφέα επίσης αγγλίδα αλλά με εχθρικό προς τον τεκτονισμό πνεύμα, που εν τέλει έλεγε τα ίδια πράγματα που έλεγε κι αυτός τόσα χρόνια.
Όλα τα παραδείγματα αναφέρονται σε γεγονότα μικρής σημασίας, απλές αναφορές σε δημοσιεύματα εφημερίδων ή ακόμα αυθόρμητες ατομικές συμπεριφορές κάποιων τεκτόνων. Όταν όμως πρόκειται για σοβαρά γεγονότα που αφορούν την ύπαρξη των τεκτόνων ή επιτίθενται σε μια Τεκτονική Στοά, τότε οι πράξεις των τεκτόνων δεν είναι ατομικές ή μεμονωμένες. Το αποδεικνύουν τα αναρίθμητα εμπόδια για τα οποία δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτα που συνάντησαν η κυβέρνηση του Primo de Rivera, και που συνάντησαν οι κυβερνήσεις της Ιταλίας και της Γερμανίας. Αλλά αυτά είναι κράτη πλούσια και δυνατά με δυνατούς οικονομικούς πόρους, και με κάποια έννοια μπορούν να αντισταθούν σε αυτά τα χτυπήματα.
Με την ευκαιρία θα αναφέρω την περίπτωση ενός κράτους που δεν είναι ούτε τόσο μεγάλο, ούτε έχει τόση επιρροή στην ευρωπαϊκή πολιτική γενικά. Αναφέρομαι στην Ουγγαρία και στο γεγονός της φημισμένης δανειοδότησής από την Αμερική. Πριν από καιρό, λίγα χρόνια μετά τον πόλεμο, η ουγγρική κυβέρνηση νομοθέτησε τη απαγόρευση του Τεκτονισμού στην επικράτεια του. Μετά από λίγο άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για ένα δάνειο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είχαν φτάσει στα πρόθυρα της συμφωνίας όταν έφθασε μήνυμα από την Αμερική ότι το δάνειο δεν θα χορηγούνταν εκτός και αν η κυβέρνηση δεν αποκαθιστούσε κάποια «νόμιμα ιδρύματα». Η ουγγρική κυβέρνηση κατανόησε ότι θα έπρεπε να διαπραγματευτούν με τον Μ. Διδάσκαλο και πρότεινε το άνοιγμα και πάλι των στοών με την προϋπόθεση ότι θα είναι ανοικτές ακόμα και σε μη μυημένους. Είναι περιττό να αναφέρω ότι ο Μ. Διδάσκαλος αρνήθηκε. Η κυβέρνηση επέμεινε στο απαγόρευση της λειτουργίας των στοών και το δάνειο δεν χορηγήθηκε.
Αυτό συνέβηκε από εμπλοκή του Αμερικάνικου Τεκτονισμού, που δεν κάνει βεβαίως πολιτική, και δεν είναι σε θερμή σχέση με τον ευρωπαϊκό Τεκτονισμό με εξαίρεση του βρετανικού. Ήταν όμως μια μεγάλη προσβολή στον Τεκτονισμό γενικότερα και το αποτέλεσμα ήταν αυτό που όλοι είδαν. Δεν πιστεύω να μου πει ο κύριος José Cabral ότι δεν έχουμε ανάγκη δανείων από την Αμερική. Σίγουρα η χώρα δεν ζει μόνο από δανεικά. Έχει ανάγκη από τις αποικίες του. Και έχει ανάγκη από πολλά άλλα πράγματα, που συμπεριλαμβάνουν την μη έγερση ενεργής εχθρότητας των πέντε εκατομμυρίων τεκτόνων που δεν είναι εχθρικοί, μέχρι τώρα στη χώρα μας.
Πιστεύω ότι είπα αρκετά έτσι ώστε ο κύριος José Cabral και οι συνάδελφοί του στην κυβέρνηση να έχουν πειστεί έτσι ώστε να μην φέρουν σε ψήφιση αυτό τον νομοσχέδιο. Πριν όμως κλείσω θα ήθελα να παρουσιάσω ένα δείγμα ανθρωπίνων τύπων των οποίων την αποστροφή θα συναντήσουμε.
Ας φέρω για παράδειγμα την Μεγάλη Στοά της Αγγλίας, είτε γιατί οι σχέσεις μας με την συγκεκριμένη χώρα είναι πολύ σημαντικές, είτε γιατί κάθε πράξη της συγκεκριμένης Μεγάλης Στοάς, της Στοάς Μητέρας του κόσμου, με 450.000 τέκτονες, αφορά όλους τους Τέκτονες που μιλούν αγγλική γλώσσα και γενικώς όλους τους Τέκτονες των προτεσταντικών χωρών.
Τα τρία παιδιά του Βασιλιά είναι τέκτονες στην Ενωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας: ο Πρίγκιπας του Galles, Μ. Διδάσκαλος της Επαρχίας του Surrey, ο Δούκας του York, Μ. Διδάσκαλος της επαρχίας του Middlesex, και ο Δούκας του Kent, παλαιός Μέγας Επιτηρητής. Τέκτονας είναι ο γαμπρός του βασιλιά, Κόμης του Harwood, Μ. Διδάσκαλος της Επαρχίας του West Yorkshire.
Είναι Τέκτονας ο πεθερός του βασιλιά. Είναι τέκτων ο θείος του Βασιλιά Δούκας του Connaught Μέγας Διδάσκαλος του Εγγλέζικου τεκτονισμού, και ο γιός του Πρίγκηπος Arthur di Connaught, Μέγας Περιφερειακός Διδάσκαλος του Berkshire. Το μεγαλύτερος μέρος των Εγγλέζων ευγενών είναι τέκτονες όπως επίσης και ένα πολύ μεγάλος μέρος των ιερέων της Εκκλησίας της Αγγλίας. Να θυμίσουμε ότι ο κλήρος της Αγγλίας είναι από τους πιο μορφωμένους στον Προτεσταντικό κόσμο και είναι πολύ κοντά στο δόγμα και στο τελετουργικό της Δυτικής Καθολικής Εκκλησίας. Σταματώ εδώ γιατί νομίζω ότι ανάφερα αρκετά. Θυμάμαι όμως ότι οι τρείς μεγαλύτερες συντηρητικές εφημερίδες Times, Sunday Times και Daily Telegraph, έχουν φιλοτεκτονικό προσανατολισμό καθώς οι περισσότεροι δημοσιογράφοι και οι διευθύνοντες είναι τέκτονες.
Τελείωσα αλλά δεν ήρθε η ώρα ακόμα να κλείσω. Σε αυτό το άρθρο απέδειξα ότι το σχέδιο νόμου του κυρίου José Cabral, εκτός του ότι είναι προϊόν πλήρους άγνοιας αν ψηφισθεί θα ήταν εντελώς άχρηστο και θα έφερνε τα αντίθετα εντελώς αποτελέσματα σε ένα πρώτο επίπεδο σε ένα δεύτερο επίπεδο θα ήταν άδικο και αρκετά ωμό και σε ένα τρίτο μια καταστροφή για τις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Δεν έλαβα υπόψη μου, γιατί δεν είναι υποχρεωμένος να το κάνω, την υπόθεση αν ο Τεκτονισμός αξίζει αυτή την κακή φήμη για την οποία επιχαίρεται ο κύριος José Cabral και άλλοι όσοι δεν γνωρίζουν απολύτως τίποτα σχετικά με το θέμα. Αυτή η άποψη υπερέβαινε τις προθέσεις του εγχειρήματος μου. Αλλά καθώς το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου αδυνατεί να επιχειρηματολογήσει και να σκεφτεί λογικά, κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι το έκανα επίτηδες. Έτσι, λοιπόν από ότι διαφαίνεται θα πρέπει να γράψω και γι αυτό. Αυτός που θα αποφασίσει στο τέλος είναι ο αναγνώστης.
Ο τεκτονισμός συντίθεται από τρία στοιχεία: το μυητικό στοιχείο το οποίο κατά βάση είναι μυστικό, το αδελφικό στοιχείο και το στοιχείο που μπορώ να ορίσω ως ανθρώπινο δηλαδή το γεγονός ότι αποτελείται από διαφορετικής υφής ανθρώπους, με διαφορετικό βαθμό εξυπνάδας και μόρφωσης και το γεγονός ότι βρίσκεται σε πάρα πολλές χώρες, υποκείμενος σε περιβαλλοντικές και ιστορικές συνιστώσες πολύ διαφορετικές στις οποίες αντιδρά με διαφορετικό τρόπο σε κοινωνικές διαστάσεις που διαφέρουν από χώρα σε χώρα κι από εποχή σε εποχή.
Στα δύο πρώτα στοιχεία, στα οποία βρίσκεται ουσιωδώς το τεκτονικό πνεύμα, το Τάγμα έχει τα ίδια χαρακτηριστικά πάντα και σε κάθε μέρος. Όσον αφορά το τρίτο στοιχείο ο Τεκτονισμός παρουσιάζει διαφορετικά πρόσωπα, όπως θα συνέβαινε σε κάθε ανθρώπινο θεσμό, μυστικό ή όχι, σύμφωνα με την ατομική ικανότητα σκέψης του κάθε μέλους του αναλόγως του ιστορικού περιβάλλοντος που αυτά εξαρτώνται. Αλλά γύρω από αυτό το στοιχείο βρίσκεται η ουσία του Τεκτονισμού: η ανοχή, δηλαδή το γεγονός ότι δεν διαθέτει κανενός είδος δόγμα, αλλά αφήνει την ελευθερία να αναπτυχθεί έτσι όπως ο κάθε ξεχωριστός άνθρωπος θέλει και μπορεί. Για αυτό και ο Τεκτονισμός ουδόλως μπορεί να χαρακτηρισθεί δόγμα (πόσο μάλλον θρησκεία). Αυτό που θεωρείται ως «τεκτονική δογματική» είναι άποψη μεμονωμένων τεκτόνων, είτε μέσα στο ίδιο Τάγμα, είτε στις σχέσεις με τον βέβηλο κόσμο. Και είναι απόψεις που παρουσιάζουν ασυνήθιστη ποικιλότητα: ας δει κανείς τον νατουραλιστικό πανθεϊσμό του Oswald Wirth και τον μυστικό χριστιανισμό Arthur Edward Waite και στις δύο περιπτώσεις υποχρεώθηκαν να μεταπλάσουν σε δόγμα το πνεύμα του Τάγματος. Αλλά οι απόψεις τους είναι προσωπικές, δεν έχει σχέση ο Τεκτονισμός με αυτές.
Το πρώτο λάθος των εχθρών του Τεκτονισμού είναι ότι προσπαθούν να ορίσουν γενικά το Τεκτονικό πνεύμα ξεκινώντας από απόψεις μεμονωμένων τεκτόνων, οι οποίες επιλέγονται με γνώμονα την κακή άποψη που ήδη έχουν για τον τεκτονισμό.
Το δεύτερο λάθος των εχθρών του Τεκτονισμού συνιστάται ότι θεωρούν ότι ο Τεκτονισμός , που είναι ενωμένος πνευματικά, παρουσιάζει ενότητα από κράτος σε κράτος. Οι πράξεις του διαφοροποιούνται και εξαρτώνται από ιστορικές συγκυρίες και είναι ανάλογες με τα ιστορικά δρώμενα της περιόδου και της εποχής που επηρεάζουν τον Τεκτονισμό όπως όλους μας. Η κοινωνική παρέμβαση είναι διαφορετική μέσα στην ίδια χώρα και από Τάγμα σε Τάγμα, σε περίπτωση που υπάρχουν πάνω από ένα, εξ’ αιτίας διαφορετικών δογματικών διαφοροποιήσεων. Από όλα αυτά συμπεραίνουμε ότι κάθε πολιτική πράξη η οποία διαπράττεται από ένα Τάγμα δεν μπορεί να αποδοθεί στον Τεκτονισμό γενικά και ούτε και σε εκείνο το συγκεκριμένο Τάγμα, γιατί μπορεί να έχει παραχθεί, όπως κατά κανόνα συμβαίνει, σε πολιτικές περιστάσεις της στιγμής, οι οποίες δεν είναι έργο του Τεκτονισμού.
Από όλα αυτά συμπεραίνεται ότι όλες οι αντιτεκτονικές εκστρατείες, οι οποίες βασίζονται σε αυτή την διπλή σύγχυση του ειδικού με τον γενικό και του τυχαίου με το αμετάβλητο, είναι ολωσδιόλου λανθασμένες και σήμερα δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη εναντίον του Τεκτονισμού. Ας δούμε διαφορετικά αυτή τη μέθοδο: να αξιολογείς έναν θεσμό από τυχαίες πράξεις, οι οποίες μπορεί να είναι και πολύ δυσάρεστες ή ακόμη κι έναν άνθρωπο από μία αβλεψία του ή από ένα τυχαίο λάθος τι θα έμμενε στον κόσμο εκτός μόνο από ατιμία;
Ο κύριος José Cabral θα τολμούσε να κρίνει την Καθολική Εκκλησία από το πρόσωπο του Rodrigo Borgia δολοφόνου και αιμομίκτη; Κρίνει την Εκκλησία της Ρώμης η οποία κατά τα άλλα χαρακτηρίσθηκε από τα βασανιστήρια των Ιεροεξεταστών ή από την δολοφονία των κατοίκων του Πιεμόντε; Που παρ’ όλα αυτά θα ήταν πιο δίκαιο να κριθεί εν συνόλω σε αυτή την περίπτωση, γιατί τέτοιου είδους βαρβαρότητες πραγματοποιήθηκαν κατόπιν διαταγής ή με την απόλυτη συναίνεση των Παπών και συνεπώς ενέπλεξαν την Εκκλησία ολόκληρη.
Ας προσπαθούμε τουλάχιστον να είμαστε δίκαιοι. Αν καταλογίσουμε στον Τεκτονισμό αυτές τις ειδικές περιπτώσεις, θα πρέπει να του αποδώσουμε , εις ανταπόδοση, όλα τα θετικά τα οποία έχουμε πάρει από αυτόν. Οι Ιησουίτες θα πρέπει να του φιλούν τα χέρια για την ελευθερία την οποία απόλαυσαν στην Πρωσία από τον τέκτονα Federico II τον 18ο αιώνα, όταν ήταν κυνηγημένοι από παντού ακόμη και από τον ίδιο τον Πάπα. Θα πρέπει να τον ευγνωμονούμε τους Τέκτονες για την νίκη στο Waterloo, καθώς ο Wellington και ο Blucher ήταν και οι δύο τέκτονες. Είμαστε ευγνώμονες γιατί ο Τεκτονισμός έθεσε τις βάσεις στις οποίες θεμελιώθηκε αργότερα η νίκη των Συμμάχων: η Entente, έργο του τέκτονα Εδουάρδου VII. Και τέλος να μην ξεχνάμε ότι οφείλουμε στον Τεκτονισμό το αριστούργημα της μοντέρνας λογοτεχνίας τον Φάουστ του τέκτονα Goethe.
Εδώ πράγματι τελειώνω. Ο κύριος José Cabral ας αφήσει τον Τεκτονισμό και τους τέκτονες και εκείνους ακόμα που δεν είναι εν τούτοις όμως είδαν το ίδιο Φως, σε ένα άλλο χώρο. Ας αφήσει τον αντιτεκτονισμό σε όλους εκείνους τους ευφάνταστους, οι οποίοι είναι απευθείας νοητικοί διάδοχοι του διάσημου «προφήτη» που αποκάλυψε ότι ο Ηρώδης και ο Πιλάτος ήταν Αρχιτρίκλινοι σε μια Στοά στην Ιερουσαλήμ. Ας τα αφήσει όλα αυτά και στις 13 του μηνός αν θέλει, μπορούμε να πάμε μαζί στην Παναγία της Φάτιμα. Πέφτει ακριβώς 13 Φεβρουαρίου ημερομηνία εκείνου του νόμου του Joào Franco που επέβαλε την ποινή του θανάτου για τα πολιτικά αδικήματα.
Ο Φερνάντο Πεσσόα (Fernando António Nogueira de Seabra Pessôa) ήταν Πορτογάλος ποιητής και συγγραφέας. Γεννήθηκε στηΛισαβώνα το 1888.
Χάνει νωρίς τον πατέρα του. Γρήγορα η μητέρα του ξαναπαντρεύεται με έναν διπλωμάτη που διορίζεται στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής. Η οικογένεια τον ακολουθεί και έτσι ο Πεσσόα θα αρχίσει και θα ολοκληρώσει τις σπουδές του στην αγγλική γλώσσα και θα αποκτήσει μια στέρεη αγγλική λογοτεχνική παιδεία.
Το 1903 μπήκε πρώτος στο πανεπιστήμιο του Κεηπ Τάουν, κερδίζοντας και το Βραβείο της Βασίλισσας Βικτωρίας για την αγγλική γλώσσα.
Το 1905 επέστρεψε στην Πορτογαλία, και μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα να σπουδάσει φιλολογία στη Λισαβώνα, εγκατέλειψε τις σπουδές του και μπήκε στο εμπορικό κύκλωμα για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Αντιπρόσωπος διάφορων εμπορικών οίκων στη Λισαβώνα, έζησε μια ζωή εργένης, συγκατοικώντας αρχικά με τη θεία του, και αργότερα με την ετεροθαλή αδελφή του.
Το μεγαλύτερο μέρος του σπουδαίου έργου του έμεινε αδημοσίευτο ως το θάνατο του, 29 Νοεμβρίου 1935. Ως τότε, ο Πεσσόα είχε δημοσιεύσει το πρώτο του βιβλίο στα Πορτογαλικά, με τίτλο Mensagem, δύο πλακέτες με αγγλικά ποιήματα -γιατί ο Πεσσόα ήταν δίγλωσσος και έγραφε με μεγάλη άνεση στην αγγλική γλώσσα- καθώς και μερικά λογοτεχνικά και πολιτικά μανιφέστα. Ήταν επίσης γνωστός ως εκδότης της επιθεώρησης Athena (1924-25), και ως συνεργάτης σε διάφορα πρωτοποριακά έντυπα, και κυρίως στο Orpheu (1915), όργανο του μοντερνιστικού κινήματος.
Μετά το θάνατο του (από κολικό του νεφρού), τα άπαντα του εκδόθηκαν σε οκτώ τόμους, υπογραμμένα με τα διάφορα ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε κατά καιρούς ο Πεσσόα και που, όπως έλεγε, εξέφραζαν τις διάφορες προσωπικότητες που συνυπήρχαν μέσα του: του <<Αλβέρτο Καρέιρο>>, του <<Αλβάρο δε Κάμπος>> και του <<Ρικάρδο Ρέις>>.
